میلگرد بستر چیست؟

حادثه هیچگاه خبر نمی‌دهد؛ به همین دلیل برای جلوگیری از خسارت و تخریب سازه در برابر زلزله، طوفان و سیل باید به دنبال یک راهکار مناسب بود. میلگرد بستر (Bed Joint Reinforcement) یکی از بهترین روش‌ها برای جبران نیروهای جانبی دیوار و افزایش مقاومت و طول عمر سازه است. این میلگرد با هدف مقاوم‌سازی و بهبود پایداری اتصالات درونی دیوارهای بنایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولا میلگردهای بستر به صورت دو آرماتور موازی در فواصل مشخص نصب می‌شوند. بین این دو آرماتور معمولا تعدادی مفتول قرار می‌گیرد. در این مطلب قرار است به طور کامل به این سوال بپردازیم که میلگرد بستر چیست و چه کاربردی دارد.

به زبان ساده، میلگرد بستر، یک نوع میلگرد آجدار از جنس استیل ضد زنگ یا فولاد کربنی گالوانیزه است که در بین دیوارهای ساختمان به صورت افقی یا عمودی قرار می‌گیرد. این میلگردها با ایجاد یک شبکه مستحکم، مقاومت و پایداری سازه را در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و طوفان افزایش می‌دهند.

نحوه اجرای میلگردهای بستر به شکل دو میلگرد موازی هم است که در بین آنها چندین مفتول یا میلگرد به صورت خرپا یا نردبانی جوشکاری می‌شود. این میلگردها معمولا 4 میلی‌متر ضخامت دارند و سطح آنها برای چسبندگی بهتر با بتن دارای برجستگی است. این میلگردها بهترین گزینه برای بالا بردن یکپارچگی دیوارها هستند. به دلیل مزایای ویژه این میلگرد، کاربرد و محبوبیت آنها در حال افزایش است.

بیشتر بدانید:
اولین بار، میلگرد بستر در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت. پس از آن به تدریج کاربرد آن در اروپا و کشورهای دیگر گسترش پیدا کرد. در ایران،  سال 1392 نخستین بار نام میلگرد بستر در آیین‌نامه ساختمانی مورد استفاده قرار گرفت و توجه بسیاری از مهندسان را به خود جلب کرد.

 

ویژگی‌ های میلگرد بستر

مهمترین خواص و ویژگی‌های میلگرد بستر چیست؟ از جمله مهمترین ویژگی‌های Bed Joint Reinforcement می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معمولا میلگردهای بستر، ضد سایش و رطوبت هستند.
• حداقل قطر آنها 4 میلی‌متر است.
• بیشترین قطر برای میلگرد بستر، نصف ضخامت ملاتی است که روی آنها ریخته می‌شود.
• ضخامت ملات روی میلگرد بستر، نهایتا 16 میلی‌متر است.
• روی میلگردهای بستر را معمولا با روکش اپوکسی می‌پوشاند، با این کار مانع زنگ زدن آن می‌شوند.
• مفتولی که بین دو میلگرد موازی نصب می‌شود معمولا از نوع میلگرد ساده و صاف است.

آیا می‌دانید بهترین روش برای خرید میلگردهای بستر چیست؟ برای اینکه بتوانید بهترین میلگردهای بستر موجود در بازار را خریداری کنید، بهتر است به ویژگی‌های مهم آن توجه کنید. معمولا میلگردهای بستر مرغوب و باکیفیت، توسط برندهای معروف تولید شده و به بازار عرضه می‌شوند. یکی از بهترین کارخانه‌های تولیدکننده میلگرد بستر، کارخانه فولاد ثامن است که محصولات خود را با قیمت مناسبی به بازار عرضه می‌کند.

نحوه اجرا و استفاده از میلگرد بستر

به‌طورکلی دو روش برای نصب و اجرای میلگردهای بستر وجود دارد. اولین روش، نصب افقی است. در این روش، میلگردهای با قطر 4 تا 6 میلی‌متر را به صورت نردبانی یا حتی خرپایی بین آجرها، بلوک‌ها یا مصالح دیگر قرار می‌دهند. این میلگردها با استفاده از روش‌هایی مثل جوشکاری یا قلاب به هم متصل شده و به سازه اصلی وصل می‌شوند. نکته مهم این است که قبل از شروع دیوارچینی، حتما بست‌های افقی را به سازه وصل کنید. معمولا هر 50 سانتی‌متر یک میلگرد بستر افقی نصب و اجرا می‌شود.

روش دوم به صورت نصب عمودی یا قائم است. در این روش، میلگردهای بستر به صورت عمودی بین آجرها یا بلوک‌ها قرار می‌گیرند. سپس با استفاده از قلاب، نبشی یا گیره به هم محکم می‌شوند. هدف از این روش، تقویت دیوار در برابر نیروهای قائم و افزایش یکپارچگی آن است.

نکات مهم در نصب Bed Joint Reinforcement:

• جنس میلگرد: از میلگردهای ضد زنگ یا گالوانیزه استفاده کنید..
• اتصالات محکم: اتصالات بین میلگردها و سازه باید بسیار محکم و مقاوم باشند.
• رعایت استانداردها: هنگام نصب میلگردهای بستر، حتماً به استانداردهای ساختمانی و آیین‌نامه‌ها توجه کنید.

انواع میلگرد بستر

در ادامه به معرفی انواع میلگرد بستر خواهیم پرداخت. از جمله مهمترین انواع این میلگرد می‌توان به مدل‌های نردبانی و خرپایی اشاره کرد.

میلگرد بستر نردبانی

Bed Joint Reinforcement  مدل نردبانی، یکی از مهم‌ترین عناصر تقویت‌کننده در دیوارهای بنایی است که نقش بسزایی در افزایش مقاومت و پایداری این سازه‌ها دارد. این نوع میلگرد به دلیل شکل ظاهری خاص خود که شبیه نردبان است، به این نام شناخته می‌شود.

ساختار و اجزای میلگرد بستر نردبانی:

• میلگردهای طولی: دو میلگرد موازی و بلند که معمولاً از جنس گالوانیزه یا ضد زنگ هستند و هسته اصلی نردبان را تشکیل می‌دهند. این میلگردها مقاومت کششی بالایی دارند و نقش اصلی را در تحمل بارهای وارده بر دیوار ایفا می‌کنند.
• میلگردهای عرضی: میلگردهای باریک‌تری که به صورت عمودی به میلگردهای طولی جوش داده می‌شوند و پله‌های نردبان را تشکیل می‌دهند. این میلگردها باعث اتصال محکم‌تر میلگردهای طولی به یکدیگر شده و مقاومت خمشی نردبان را افزایش می‌دهند.
• قلاب و گیره: این قطعات فلزی برای اتصال Bed Joint Reinforcement مدل نردبانی به دیوار استفاده می‌شوند. قلاب‌ها معمولاً در دو سر میلگردهای طولی قرار می‌گیرند و با فرو رفتن در ملات، اتصال محکمی را ایجاد می‌کنند. گیره‌ها نیز برای اتصال میلگردهای عرضی به دیوار به کار می‌روند.

میلگرد بستر خرپایی

Bed Joint Reinforcement  از نوع خرپایی، یکی دیگر از انواع میلگردهای بستری است که برای تقویت دیوارهای بنایی استفاده می‌شود. همانطور که از نامش پیداست، این نوع میلگرد به دلیل شکل ظاهری خاصی که شبیه به یک خرپا است، میلگرد بستر خرپایی نام دارد.

ساختار میلگرد بستر خرپایی:

• میلگردهای طولی: دو میلگرد فولادی موازی و بلند که هسته اصلی خرپا را تشکیل می‌دهند. معمولاً از جنس گالوانیزه یا ضد زنگ هستند تا در برابر خوردگی مقاوم باشند.
• میلگردهای عرضی: میلگردهای باریک‌تری که به صورت زیگزاگ به میلگردهای طولی جوش داده می‌شوند و شکل خرپایی را ایجاد می‌کنند. این اتصال زیگزاگی، استحکام خمشی میلگرد را به شدت افزایش می‌دهد.

تفاوت میلگردهای بستر خرپایی و نردبانی

هر دو نوع میلگردهای بستر نردبانی و خرپایی برای تقویت دیوارهای بنایی استفاده می‌شوند و عملکرد مشابهی دارند، اما مهم‌ترین تفاوت آن‌ها در نحوه قرارگیری میلگردهای عرضی است:

• میلگرد بستر نردبانی: میلگردهای عرضی به صورت عمود بر میلگردهای طولی قرار می‌گیرند و شبیه به پله‌های نردبان هستند.
• میلگرد بستر خرپایی: میلگردهای عرضی به صورت زیگزاگ و با زاویه نسبت به میلگردهای طولی قرار می‌گیرند که این امر باعث افزایش مقاومت خمشی میلگرد می‌شود.

کاربرد میلگرد بستر

کاربردهای اصلی میلگرد بستر عبارتند از:

• تقویت دیوارهای باربر: میلگردهای بستر با اتصال به آجرها و بلوک‌ها، مقاومت دیوارهای باربر را در برابر نیروهای فشاری و کششی افزایش می‌دهند.
• تقویت دیوارهای الحاقی: در مواردی که به ساختمان بخش‌هایی اضافه می‌شود، استفاده از میلگردهای بستر برای اتصال دیوارهای جدید به قدیمی ضروری است.
• تقویت دیوارهای بلند:  دیوارهای بلند به دلیل ارتفاع زیاد، بیشتر در معرض نیروهای جانبی قرار دارند. استفاده از میلگرد بستر در این دیوارها باعث افزایش پایداری آن‌ها می‌شود.
• مقاوم‌سازی ساختمان‌های قدیمی: در ساختمان‌های قدیمی که مقاومت آن‌ها در برابر زلزله کافی نیست، استفاده از میلگردهای بستر یکی از روش‌های مقاوم‌سازی است.
• تقویت دیوارهای حائل: دیوارهای حائل که برای جلوگیری از ریزش خاک استفاده می‌شوند، با استفاده از میلگردهای بستر مقاوم‌تر می‌شوند.
• افزایش مقاومت برشی دیوارها: میلگرد بستر با ایجاد یک شبکه تقویت‌کننده در داخل دیوار، مقاومت برشی آن را افزایش داده و از ایجاد ترک‌های برشی جلوگیری می‌کند..
• اتصال دیوارهای متقاطع: این نوع میلگرد باعث اتصال محکم دیوارهای متقاطع به یکدیگر شده و از ایجاد ترک در محل اتصال جلوگیری می‌کند.
• بهبود رفتار لرزه‌ای ساختمان: با استفاده از میلگرد بستر، رفتار لرزه‌ای ساختمان بهبود یافته و خسارات ناشی از زلزله کاهش می‌یابد.

شرایط اجرای میلگرد بستر

اجرای صحیح میلگردهای بستر، به شدت بر استحکام سازه تأثیرگذار است. در ادامه، مراحل و نکات مهم اجرای میلگرد بستر را به صورت ساده و گام به گام شرح می‌دهیم.

شرایط و مراحل اجرای میلگرد بستر افقی

شرایط و مراحل اجرای Bed Joint Reinforcement  از نوع افقی عبارت است از:

1. تعیین نقاط قرارگیری: با توجه به نقشه‌های اجرایی، نقاط دقیق قرارگیری میلگردها را مشخص کنید. معمولاً هر 40 سانتی‌متر یک میلگرد قرار می‌گیرد.
2. اتصال به اسکلت: برای اسکلت بتنی، در ستون‌ها سوراخ ایجاد کرده و رولپلاک یا پلیت نصب کنید. سپس، بست را به پلیت جوش دهید. در اسکلت فلزی نیز، بست با جوشکاری یا میخ به ستون وصل می‌شود.
3. استفاده از وال پست (در صورت نیاز): اگر عرض دیوار بیش از 4 متر باشد، برای افزایش استحکام، از وال پست استفاده کنید و میلگرد را به آن جوش دهید.
4. دیوارچینی و قرار دادن میلگرد: هنگام دیوارچینی، در محل‌های مشخص شده، میلگردها را قرار داده و 20 سانتی‌متر انتهایی آن‌ها را خم کنید تا به راحتی به قلاب متصل شوند.
5. پوشاندن میلگرد با ملات: روی میلگردها حداقل 1.5 سانتی‌متر ملات بریزید و سپس به دیوارچینی ادامه دهید.
6. جداسازی دیوار از تیر سقف: در پایان کار، دیوار را با استفاده از یونولیت یا پشم سنگ از تیر سقف جدا کنید.

اجرای میلگردهای بستر را بهتر است به متخصصین باتجربه بسپارید. شما می‌توانید پس از خرید این نوع میلگرد از نزدیکترین کارخانه میلگرد تهران، برای اجرا و نصب از متخصصین همان کارخانه تولیدی به صورت رایگان مشورت بگیرید.

شرایط و مراحل اجرای میلگرد بستر عمودی

برای اجرای میلگردهای بستر از نوع عمودی، باید مراحل زیر را دنبال کنید:

1. قرار دادن میلگردها: میلگردهای ساده را به صورت عمودی در فضای خالی بین ردیف‌های بلوک قرار دهید.
2. پر کردن با ملات: فضای خالی را با ملات پر کنید.
3. اتصال به سقف: در این روش، دیوار به سقف متصل نمی‌شود و به طرف ناودانی درون سقف امتداد می‌یابد.

نکات مهم در اجرای میلگردهای بستر:

• جنس میلگرد: از میلگردهای گالوانیزه یا ضد زنگ استفاده کنید تا در برابر خوردگی مقاوم باشند.
• اتصالات محکم: اتصالات بین میلگرد و اسکلت باید بسیار محکم و مقاوم باشند.
• پوشش کامل میلگرد با ملات: تمام سطح میلگرد باید با ملات پوشیده شود تا از خوردگی آن جلوگیری شود.
• رعایت فاصله‌ها: فاصله بین میلگردها و ضخامت پوشش بتنی باید مطابق با آیین‌نامه‌ها باشد.
• استفاده از ابزار مناسب: از ابزار مناسب برای برش، خمکاری و اتصال میلگردها استفاده کنید.